Τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες και ερεύνησαν τα ερωτήματα που προέκυψαν για την οικογένεια. Στη συνέχεια, αφού συζήτησαν στις ομάδες τους τα ευρήματα τους, τα παρουσίασαν στην ολομέλεια. Τέλος η ολομέλεια συζήτησε τι γνώριζε στην αρχή και τι έμαθε στο τέλος του σχεδίου εργασίας.

Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς υλοποιήθηκαν στο σχολείο μικρά και ευέλικτα σχέδια εργασίας που αφορούσαν στα εξής:

• Είμαι ο/η… Με λένε…
• Μιλώ για τον εαυτό μου
• Γνωρίζω τον φίλο/η μου και μιλώ γι’ αυτόν/η
• Γνωρίζω το σχολείο μου
• Ορίζω τους κανόνες/οδηγίες της τάξης μου

Τα παιδιά υλοποίησαν διάφορες δραστηριότητες.

Ο όρος ανατρεπτικά παραμύθια στη σύγχρονη βιβλιογραφία χρησιμοποιείται για να περιγράψει το είδος των νεωτερικών παραμυθιών που αποδομούν τα ιδεολογικά στερεότυπα ή παρωδούν πρωτότυπα κλασικά έργα, αντιστρέφοντας τους ρόλους των πρωταγωνιστών.

Το είδος εμφανίζεται κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα και αντανακλά την τάση που επικρατεί την περίοδο αυτή στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας, της συγγραφής κειμένων τα οποία να ανταποκρίνονται στις συνθήκες και τις ανάγκες της σύγχρονης πραγματικότητας, εκφράζοντας οικολογικές, αντιαυταρχικές, αντιρατσιστικές και αντισεξιστικές αντιλήψεις.

Ως αποτέλεσμα της τάσης αυτής, πολλά από τα κλασικά παιδικά κείμενα και παραμύθια μεταγράφηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να ανατρέπουν κυρίαρχα ιδεολογικά και κοινωνικά στερεότυπα, αλλά και να προβάλλουν νέα μηνύματα στα παιδιά της σύγχρονης κοινωνίας σχετικά με ζητήματα έμφυλης, εθνικής ή άλλου είδους ταυτότητας. Οι συγγραφείς των νεωτερικών αυτών παιδικών έργων διατυπώνουν μια άλλη άποψη της αλήθειας, κατά την οποία το «φαντασιακό» στοιχείο λειτουργεί λυτρωτικά προβάλλοντας αντιλήψεις και μοντέλα ζωής που απελευθερώνουν το δημιουργικό δυναμικό του ανθρώπου.

Σκοπός της ανάγνωσης των ανατρεπτικών παραμυθιών στην τάξη δεν είναι να παροπλιστούν ως παρωχημένα τα κλασικά παραμύθια, αλλά να μυήσει τα παιδιά στη διαδικασία ανατροπής του κειμένου και των ιδεών του μεταγράφοντας τα θεματολογικά και χαρακτηρολογικά στερεότυπα των κλασικών παραμυθιών.

Με τη διδασκαλία του σεναρίου επιδιώξαμε, νήπια και προνήπια:

• Να κατανοήσουν ότι τα βασικά στοιχεία του παραμυθιού είναι η πλοκή, τα πρόσωπα, οι λειτουργίες και το μαγικό ή φαντασιακό στοιχείο.
• Να αντιλαμβάνονται ότι μια ιστορία προφορική, γραπτή ή εικονική είναι ένα σύνολο με αλληλουχία γεγονότων.
• Να κατανοήσουν ότι τα ανατρεπτικά παραμύθια αποκτούν σημασία κατά κανόνα μέσα από τις διακειμενικές σχέσεις που αναπτύσσουν με άλλα κλασικά κείμενα και παραμύθια.
• Να κατανοήσουν ότι, ενώ τα κλασικά παραμύθια αποτελούσαν (τουλάχιστον στην αρχική τους σύνθεση) προφορικό είδος, τα ανατρεπτικά παραμύθια αποτελούν γραπτό είδος που ανήκει στη σύγχρονη εποχή με σκοπό την υπέρβαση της παραδοσιακής ηθικής σύγκρουσης καλού–κακού, η οποία χαρακτηρίζει τα κλασικά λαϊκά παραμύθια, ανανεώνοντας ταυτόχρονα θεματολογικά το κειμενικό περιβάλλον του αναγνώστη.
• Να κατανοήσουν ότι τα ανατρεπτικά παραμύθια εκφράζουν συχνά τη χιουμοριστική τάση και το γλωσσικό παιχνίδισμα των συγγραφέων.

Η αναγνώριση της σπουδαιότητας των πρώτων εμπειριών του παιδιού κατά τη μετακίνησή του από ένα περιβάλλον αγωγής σε κάποιο άλλο, οδήγησε στην ανάδειξη του θέματος της μετάβασης σαν ένα από τα κρίσιμα ζητήματα του εκπαιδευτικού συστήματος σε διεθνές επίπεδο και από πολύ νωρίς βρέθηκε στο επίκεντρο της επιστημονικής έρευνας και μελέτης.

Όταν τα παιδιά μεταβαίνουν από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό σχολείο, αυτά και οι οικογένειές τους συχνά βιώνουν μια περίοδο σημαντικών αλλαγών. Τα παιδιά γίνονται μέλη μιας μεγαλύτερης ομάδας με άλλες απαιτήσεις και συνήθειες, το πρόγραμμα και η μέθοδος διδασκαλίας αλλάζουν (Μπαγάκης 2006). Η αίσθηση της αλλαγής αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό κάθε μετάβασης. Η συνειδητοποίση της αλλαγής προκαλεί στο άτομο την ενεργοποίηση του μηχανισμού της προσαρμογής, της ικανότητας αντίδρασης απέναντι στα «εμπόδια» που προκαλούν ανισορροπία στη δυναμική σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον εαυτό του και τον περίγυρό του (Τοκμακίδου).

Δεδομένου ότι η μάθηση είναι μια συνεχής διαδικασία, η μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό σχολείο είναι σημαντική για όσους εμπλέκονται στη διαδικασία αγωγής και εκπαίδευσης του νηπίου. Για τους λόγους αυτούς η αναγκαιότητα της ομαλής μετάβασης του παιδιού από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό σχολείο βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής των ερευνητών και της επιστημονικής κοινότητας, στον ευρωπαϊκό χώρο τα τελευταία χρόνια. Η προβληματική της μετάβασης έχει να παρουσιάσει διάφορες φάσεις εξέλιξης. Κατά καιρούς ταυτίστηκε με τη διάγνωση της ικανότητας του παιδιού να αντιμετωπίσει τις σχολικές απαιτήσεις, γι’ αυτό και συνδέθηκε στενά με τους όρους «σχολική ωριμότητα», «σχολική ικανότητα», «σχολική ετοιμότητα» και τα αντίστοιχα με αυτούς κριτήρια.

Μια νέα προοπτική στην αντιμετώπιση του ζητήματος της μετάβασης προσέφερε η υιοθέτηση των οικοσυστημικών κατηγοριών του Brofenbrenner και η σχηματοποίησή τους από τον Nickel στο οικοψυχολογικό μοντέλο της σχολικής ικανότητας. Στα πλαίσια αυτά η μετάβαση αντιμετωπίζεται ως μια εξελισσόμενη διαδικασία. Καθοριστικό ρόλο σε αυτήν έχουν τόσο οι ατομικές προϋποθέσεις ανάπτυξης του παιδιού όσο και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των επιμέρους οικοσυστημάτων του παιδιού(οικογένεια, νηπιαγωγείο, σχολείο) κατά τη μετάβασή του από τη μια περιβαλλοντική δομή στην άλλη.

Στις θεωρητικές απόψεις του Nickel στηρίχθηκε ο σχεδιασμός της Διαδικασίας Σχολικής Ένταξης του Κιέλου (Kieler Einschulungs Verfahren) που αποτελεί ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα εργαλεία της γερμανικής σχολής διαγνωστικής. Αποσκοπεί στη συνεκτίμηση όλων των παραγόντων που συμβάλλουν στην ομαλή και χωρίς δυσκολίες μετάβαση του παιδιού στο σχολείο, γι’ αυτό και διεξάγεται ως μια πολυεπίπεδη διαδικασία συλλογής στοιχείων(Τοκμακίδου).

Τέλος θα ήταν σκόπιμο να αναφερθεί πως η μετάβαση είναι μια διαρκής διαδικασία που βιώνει το άτομο σε κάθε φάση της ζωής του(οικογένεια- παιδικός σταθμός-νηπιαγωγείο-δημοτικό σχολείο-δευτεροβάθμια εκπαίδευση-τριτοβάθμια εκπαίδευση-αγορά εργασίας). Επίσης αφορά και τα παιδιά με αναπηρίες, για τα οποία τουλάχιστον στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη. Με δεδομένο ότι οι απόψεις για την μετάβαση των «υγιών ατόμων» δεν μπορούν να ισχύσουν με τον ίδιο τρόπο για τα άτομα αυτά. Επίσης η ειδική εκπαίδευση μαθητών με αναπηρίες χαρακτηρίζεται από ανομοιομορφία και ιδιαιτερότητες που καθορίζουν τις πρακτικές μετάβασης και μετακίνησης των παιδιών και των νέων σε όλη τη διαδρομή του εκπαιδευτικού συστήματος(Β.Κουρμπέτης-Επιστημονικό συνέδριο «Μετάβαση και συνέχεια στην εκπαίδευση»- Παν/ιο Κρήτης, 2008).

Κατανοώντας εδώ και χρόνια τη σημασία της μετάβασης των νηπίων στο Δημοτικό σχολείο, υλοποιούμε κάθε χρόνο, δράσεις στο 3ο Νηπιαγωγείο Λυκόβρυσης για τον σκοπό αυτό. Για την υλοποίηση όμως των δράσεων μετάβασης ήταν αναγκαίο να έχουμε στο μυαλό μας τις αρχές που στη Γερμανία την δεκαετία του’70 επισημάνθηκαν πως πρέπει να ακολουθηθούν για το ξεπέρασμα των δυσκολιών, οι οποίες παρατηρούνται κατά τη μετάβαση των νηπίων στο Δημοτικό σχολείο (Μπαγάκης 2006).

Στις αρχές αυτές ανήκουν:

• Η αρχή της ατομικότητας και της διαφοροποίησης
• Η αρχή της ελεύθερης επιλογής
• Η αρχή της συνεργατικότητας
• Η αρχή της συνέχειας(Κιτσαράς 1988)

Με σεβασμό στις δύο πρώτες και με την αποδοχή πως για την τέταρτη δεν έχουμε δυνατότητα παρέμβασης(συνέχεια στην φιλοσοφία και τη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος), επικεντρωθήκαμε στην τρίτη. Η αρχή της συνεργατικότητας περιλαμβάνει τη συνεργασία των εκπαιδευτικών στο Νηπιαγωγείο, του Νηπιαγωγείου με το Δημοτικό σχολείο, τη συνεργασία του Νηπιαγωγείου με τους γονείς και τέλος τη συνεργασία με άλλους φορείς κοινωνικοποίησης των παιδιών εκτός σχολείου(Κιτσαράς 1988)

Στο Νηπιαγωγείο μας το πρόγραμμα της ομαλής μετάβασης πραγματοποιείται κάθε χρόνο σε συνεργασία με το 2ο Δημοτικό σχολείο Λυκόβρυσης.

Περιγραφή των δράσεων

• Ανίχνευση πρότερων αντιλήψεων νηπίων
• Κατασκευή εννοιολογικού χάρτη, καταγραφή δράσεων
• Συμπλήρωση πρώτου μέρους ερωτηματολογίου
• Αναζήτηση εικόνων Δημοτικών Σχολείων στο Διαδίκτυο από τα νήπια
• Συνέντευξη από τον διευθυντή του 2ου Δημοτικού σχολείου Λυκόβρυσης κο Τσιώτα Παντελή
• Επίσκεψη και παρακολούθηση μαθήματος Μελέτης Περιβάλλοντος στην Α΄Δημοτικού
• Επίσκεψη στν Ε΄Δημοτικού και «υιοθεσία» των νηπίων από τους μαθητές του Δημοτικού, ώστε τη νέα χρονιά ως τελειόφοιτοι να τα υποδεχτούν και να βοηθήσουν στην προσαρμογή τους.
• Ανταλλαγή συναισθημάτων μετάβασης με τους μαθητές της ΣΤ΄Δημοτικού, οι οποίοι βιώνουν τη δική τους μετάβαση.
• Συμπλήρωση δεύτερου μέρους ερωτηματολογίου
• Τα νήπια απευθύνθηκαν στους γονείς τους για να μάθουν πως ήταν το Δημοτικό σχολείο στα δικά τους χρόνια. Μοιράστηκαν τις πληροφορίες στην ολομέλεια και έφεραν και φωτογραφίες των γονιών τους από τα σχολικά τους χρόνια. Σύγκριναν τους σχολικούς χώρους, τα θρανία, τα αντικείμενα, τις ποδιές. Έτσι δημιουργήσαμε τη γωνιά του «παλιού σχολείου».

• Μάθαμε τα ιστορικά γεγονότα και εστιάσαμε στην έννοια της Ελευθερίας.
• Ζωγραφίσαμε τι σημαίνει για τον καθένα μας να είναι Ελεύθερος.
• Ανακαλύψαμε το Άγαλμα της Ελευθερίας στο Διαδίκτυο.
• Μελετήσαμε πίνακες ζωγραφικής που αποτύπωναν σκηνές και γεγονότα της ιστορίας.
• Αποδώσαμε κάποιους από αυτούς εικαστικά με τον δικό μας τρόπο.
• Αποδώσαμε εικαστικά μια μάχη και μία ναυμαχία.
• Χορέψαμε παραδοσιακά τραγούδια.

• Διαβάσαμε και ακούσαμε την ιστορία του Αρλεκίνου
• Δημιουργήσαμε τους δικούς μας Αρλεκίνους, χρησιμοποιώντας ρόμβους
• Φτιάξαμε γαϊτανάκι σε χαρτί, αλλά και κανονικό γαϊτανάκι και χορέψαμε γύρω του, αφού μάθαμε την ιστορία του.
• Παρακολουθήσαμε την αποκριάτικη θεατρική παράσταση «Το κορίτσι που ζήτησε μια βελόνα, μια απλή βελόνα» του Χρήστου Μπουλώτη από την Ασπασία Κοντραφούρη.
• Φιλοτεχνήσαμε καθένας τη μάσκα που του άρεσε.
• Φιλοτεχνήσαμε ο καθένας το δικό του τοπίο με χαρταετούς.

Από την αρχή της σχολικής χρονιάς επιλέξαμε να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά στην αποδοχή του διαφορετικού, όποια μορφή κι αν έχει. Η αποδοχή της διαφορετικότητας αναφέρεται στην αναγνώριση των αναγκών, της ιδιαιτερότητας και των δυνατοτήτων ενός ατόμου. Η εκμάθηση της αξίας της διαφορετικότητας περιλαμβάνει επίσης τη διεύρυνση των προτύπων, των θεωριών, των σχημάτων και της εμπειρίας του ατόμου και ότι μέσω αυτής της γνώσης και της κατανόησης κάθε άτομο κατασκευάζει και ανακατασκευάζει την άποψη για τον εαυτό του και τους άλλους (Carey, 1985. Shapiro & Margolis, 1988. Lewis & Lewis 1988. Llewellyn & Hogan, 2000 Magiati, Dockrell, & Logotheti, 2002).

Επιμέρους στόχοι που τέθηκαν:

• Να μάθουν να σέβονται και να αποδέχονται την ιδιαιτερότητα του άλλου είτε αφορά διαφορές στη σωματική ή την πνευματική του κατάσταση, το φύλο, τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία ή τη γλώσσα.
• Να αποκτήσουν στάσεις και συμπεριφορές οι οποίες στην ενήλικη ζωή τους θα τα βοηθήσουν να γίνουν πολίτες του κόσμου μακριά από κάθε προκατάληψη και μισαλλοδοξία.
• Να συνειδητοποιήσουν πως η διαφορετικότητα του άλλου δεν αποτελεί εμπόδιο, να διώξουν από την ψυχή τους αρνητικά συναισθήματα, όπως φόβο ή επιθετικότητα και να αντιληφθούν πως όλοι οι άνθρωποι έχουν θέση σ’ αυτόν τον κόσμο, που οφείλουμε να τον κάνουμε καλύτερο ξορκίζοντας κάθε είδους ρατσισμό.
• Να αναπτύξουν τα νήπια μεταξύ τους σχέσεις φιλίας και συνεργασίας.
• Να μάθουν να συζητούν και να σέβονται τις απόψεις και τις ανάγκες των συμμαθητών τους.
• Να εξελιχθούν σε γνωστικό και γλωσσικό επίπεδο και να αναπτυχθούν ολόπλευρα, σωματικά, πνευματικά, ψυχοκινητικά, κοινωνικοσυναισθηματικά.
• Να παίξουν και μέσα από το παιχνίδι να εκτονωθούν, να ψυχαγωγηθούν, να υιοθετήσουν κανόνες και να αντιληφθούν τις δυνατότητες που κρύβουν μέσα τους.
• Να εκφραστούν εικαστικά τόσο σε ατομικό όσο και ομαδικό επίπεδο και να νιώσουν τη χαρά της δημιουργίας.

Επισκεφθήκαμε το Ζωολογικό Μουσείο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και είδαμε πολλά ζώα. Τα παιδιά εντυπωσιάστηκαν από τα φυσικά μεγέθη των ζώων.

Στην ενότητα «Ζώα του δάσους», αφού τα γνωρίσαμε και μάθαμε για αυτά, φτιάξαμε τις δικές μας δημιουργίες με μεικτή τεχνική, ζωγραφική και κολλάζ.

Μιλώντας για τα ¨Ζώα της φάρμας», αφού χωριστήκαμε σε ομάδες φτιάξαμε τη δική μας δημιουργία με την τεχνική της ψηφίδας. Επίσης λύσαμε το σταυρόλεξο της φάρμας.

Όταν ήρθε η ώρα για τα «Ζώα της θάλασσας» είχαμε τη χαρά να πάρουμε μια ιδέα με τα ενυδρεία πού έφεραν στο σχολείο δύο από τα νήπια. Στη συνέχεια φτιάξαμε «τη δική μας θάλασσα», χρησιμοποιώντας εφημερίδες, περιοδικά, χρωματιστά χαρτιά.

Τον Οκτώβριο ξεκινήσαμε να υλοποιούμε το πρώτο μεγάλο σχέδιο εργασίας, τα ζώα.

Αφορμή στάθηκε η παγκόσμια ημέρα των ζώων-4 Οκτωβρίου.

Χωρίσαμε τα ζώα σε ομάδες, ανάλογα με το χώρο που ζουν.

Στη συνέχεια , ψηφίσαμε και αποφασίσαμε με ποια σειρά θα τα γνωρίζαμε.

Πρώτα επιλέγηκαν τα ζώα των πάγων.

Ανατρέξαμε στον Η/Υ και βρήκαμε φωτογραφίες από τα ζώα των πάγων, τις εκτυπώσαμε και φτιάξαμε ένα μεγάλο πίνακα αναφοράς με αυτά.

Ορισμένα παιδιά προσφέρθηκαν να φέρουν πληροφορίες για τα ζώα του πάγου και έτσι ξεκινήσαμε την πρώτη μας έρευνα.

Μοιράστηκαν τα ευρήματα τους στην ολομέλεια και όλοι γνωρίσαμε αναλυτικά τα ζώα των πάγων.

Έπειτα φτιάξαμε την δική μας κατασκευή για τα ζώα των πάγων.

Στα πλαίσια της Δανειστικής Βιβλιοθήκης και του σχεδίου εργασίας για τη Φιλαναγνωσία που εκπονούμε κάθε χρόνο στο 3ο Νηπιαγωγείο Λυκόβρυσης, υλοποιήσαμε μία σειρά από δράσεις.

Έναυσμα αποτέλεσαν οι περιπέτειες του <<Βιβλιοπόντικα>>, δηλαδή τα βιβλία του Βαγγέλη Ηλιόπουλου(. Φωτο 1)

Στη συνέχεια διαπιστώσαμε τις γνώσεις και τις βιωμένες εμπειρίες των παιδιών και τις καταγράψαμε. Εντοπίσαμε διαφορές ανάμεσα στη βιβλιοθήκη του σχολείου, του σπιτιού και σε μεγαλύτερη βιβλιοθήκη (Δημοτική, Εθνική). Περιγράψαμε ένα Βιβλιοπωλείο και επισημάναμε διαφορές και ομοιότητες με μια Δανειστική Βιβλιοθήκη. (φωτο 17,19,20)

Ζωγραφίσαμε πως φανταζόμαστε μια Βιβλιοθήκη και ένα Βιβλιοπωλείο. (φωτο 31.32)

Για να διαπιστώσουμε αν όλα όσα είπαμε ισχύουν επισκεφθήκαμε:

• Την Δανειστική Βιβλιοθήκη του δήμου μας. Η υπεύθυνη Βιβλιοθηκονόμος Κα Χαρούλα μας ξενάγησε στο χώρο και μας παρουσίασε τον τρόπο δανεισμού βιβλίων.(φωτο 2-8)
• Το Βιβλιοπωλείο της γειτονιάς μας (Βιβλιοπωλείο Δεπούντη). Πήραμε συνέντευξη από την ιδιοκτήτρια Κα Νόρα για τον τρόπο λειτουργίας του Βιβλιοπωλείου. Επίσης περιηγηθήκαμε στο χώρο και αγοράσαμε ένα βιβλίο. (φωτο 9-14,18)

Στο σχολείο μας πια, φτιάξαμε τις δικές μας καρτέλες δανεισμού, σελιδοδείκτες και διαλέξαμε και τοποθετήσαμε βιβλία στη δική μας Δανειστική Βιβλιοθήκη.(φωτο 15,16,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30)

Την Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2015 ξεκίνησε η Δανειστική μας Βιβλιοθήκη.

Παρακάτω μπορείτε να δείτ φωτογραφίες από το project "Πολυτεχνείο"

Στο 3ο Νηπιαγωγείο Λυκόβρυσης γιορτάσαμε την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 με αναφορά στα γεγονότα, παρακολουθήσαμε video που αφορούσαν στην εποχή, μάθαμε τραγούδια της επετείου και εστιάσαμε στον πόλεμο και την ειρήνη.

Με την έναρξη της νέας χρονιάς παίξαμε παιχνίδια γνωριμίας για να δέσουν οι ομάδες.

Διαλέξαμε τον φίλο μας και μιλήσαμε ο ένας για τον άλλον.

Προσπαθήσαμε να αναγνωρίσουμε το όνομά μας και στη συνέχεια διακοσμήσαμε το αρχικό γράμμα του ονόματός μας.

Εκφράσαμε τα συναισθήματά μας για το Νηπιαγωγείο, τα ζωγραφίσαμε και τα κολλήσαμε στο ομοίωμα του σχολείου μας.

Μιλήσαμε για όσα περιμένουμε από το Νηπιαγωγείο αυτή τη χρονιά, τα ζωγραφίσαμε και τα φυλλάξαμε σε ειδικό χώρο για να τα ανοίξουμε στο τέλος της χρονιάς.

Τότε θα συγκρίνουμε τις προσδοκίες μας με όσα πετύχαμε.