Είμαι διαφορετικός - Δικαίωμά μου!

Από την αρχή της σχολικής χρονιάς επιλέξαμε να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά στην αποδοχή του διαφορετικού, όποια μορφή κι αν έχει. Η αποδοχή της διαφορετικότητας αναφέρεται στην αναγνώριση των αναγκών, της ιδιαιτερότητας και των δυνατοτήτων ενός ατόμου. Η εκμάθηση της αξίας της διαφορετικότητας περιλαμβάνει επίσης τη διεύρυνση των προτύπων, των θεωριών, των σχημάτων και της εμπειρίας του ατόμου και ότι μέσω αυτής της γνώσης και της κατανόησης κάθε άτομο κατασκευάζει και ανακατασκευάζει την άποψη για τον εαυτό του και τους άλλους (Carey, 1985. Shapiro & Margolis, 1988. Lewis & Lewis 1988. Llewellyn & Hogan, 2000 Magiati, Dockrell, & Logotheti, 2002).

Επιμέρους στόχοι που τέθηκαν:

• Να μάθουν να σέβονται και να αποδέχονται την ιδιαιτερότητα του άλλου είτε αφορά διαφορές στη σωματική ή την πνευματική του κατάσταση, το φύλο, τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία ή τη γλώσσα.
• Να αποκτήσουν στάσεις και συμπεριφορές οι οποίες στην ενήλικη ζωή τους θα τα βοηθήσουν να γίνουν πολίτες του κόσμου μακριά από κάθε προκατάληψη και μισαλλοδοξία.
• Να συνειδητοποιήσουν πως η διαφορετικότητα του άλλου δεν αποτελεί εμπόδιο, να διώξουν από την ψυχή τους αρνητικά συναισθήματα, όπως φόβο ή επιθετικότητα και να αντιληφθούν πως όλοι οι άνθρωποι έχουν θέση σ’ αυτόν τον κόσμο, που οφείλουμε να τον κάνουμε καλύτερο ξορκίζοντας κάθε είδους ρατσισμό.
• Να αναπτύξουν τα νήπια μεταξύ τους σχέσεις φιλίας και συνεργασίας.
• Να μάθουν να συζητούν και να σέβονται τις απόψεις και τις ανάγκες των συμμαθητών τους.
• Να εξελιχθούν σε γνωστικό και γλωσσικό επίπεδο και να αναπτυχθούν ολόπλευρα, σωματικά, πνευματικά, ψυχοκινητικά, κοινωνικοσυναισθηματικά.
• Να παίξουν και μέσα από το παιχνίδι να εκτονωθούν, να ψυχαγωγηθούν, να υιοθετήσουν κανόνες και να αντιληφθούν τις δυνατότητες που κρύβουν μέσα τους.
• Να εκφραστούν εικαστικά τόσο σε ατομικό όσο και ομαδικό επίπεδο και να νιώσουν τη χαρά της δημιουργίας.

Ως μέσο προσέγγισης του θέματος επιλέχθηκε η λογοτεχνία. Η προσέγγιση της λογοτεχνίας στο νηπιαγωγείο αποτελεί μια από κοινού αναγνωστική περιπέτεια ανάμεσα στη νηπιαγωγό και το παιδί. Το παιδί του νηπιαγωγείου είναι ένας ιδιότυπος αναγνώστης. Είναι ακροατής, θεατής και έμμεσος αναγνώστης, από τη στιγμή που δε γνωρίζει ανάγνωση και γραφή, γεγονός που προσδίδει στη νηπιαγωγό έναν πρόσθετο ρόλο. Τα παιδιά μπορούν να έρθουν σε επαφή με τη λογοτεχνία, προτού να μάθουν να διαβάζουν με το συμβατικό τρόπο (Γκλιάου). Με την έκθεσή τους στη λογοτεχνία συνεχώς οικοδομούν και συνθέτουν νοήματα και όσο μεγαλώνουν και αλλάζουν, τα βιβλία και τα νοήματά τους αλλάζουν μαζί τους (Κανατσούλη, 2001). Σκοπός της Παιδικής Λογοτεχνίας είναι να μεταδώσει συγκίνηση μέσα από αισθητικά δικαιωμένα λογοτεχνικά κείμενα (Γιάκος, 1989) και δευτερευόντως με έναν έμμεσο και αβίαστο τρόπο να διοχετεύσει γνώσεις. Η νηπιαγωγός μπορεί να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για μια περιήγηση στο χώρο της φαντασίας, της δημιουργίας, της ανακάλυψης, της χαράς και του παιχνιδιού.

Το νηπιαγωγείο πρέπει να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τα μέσα που διαθέτει για να μυήσει τα παιδιά στον κόσμο της λογοτεχνίας. Είναι γνωστό ότι η αναγνωστική συμπεριφορά καλλιεργείται στις μικρές ηλικίες και ότι η συνήθεια να διαβάζουμε βιβλία αναπτύσσεται στα πρώτα χρόνια της ζωής μας (Καλλέργης, 1995).

Για την υλοποίηση του προγράμματος επιλέχθηκαν η βιωματική προσέγγιση και η ομαδοσυνεργατική μέθοδος.

Δραστηριότητες:

• Αφού διαβάσαμε βιβλία τα αναδιηγηθήκαμε, εστιάσαμε στα σημεία που σημείωναν τη διαφορετικότητα, επιλέξαμε τα σημεία που μας ενδιέφεραν και τα αναπαρήγαμε με ζωγραφική, κολλάζ ή με θεατρικό παιχνίδι.
• Δώσαμε διαφορετικό τέλος στα βιβλία που διαβάσαμε, αφού πήραμε εμείς τη θέση των ηρώων.
• Με τη βοήθεια των βιβλίων διαπιστώσαμε ότι η διαφορετικότητα έχει πολλές μορφές και ξεκινά από τις διαφορές μεταξύ μας.
• Χωριστήκαμε σε ζευγάρια, γίναμε «ο καθρέφτης» του φίλου μας και τον περιγράψαμε.
• Γίναμε ζωγράφοι και φιλοτεχνήσαμε τον φίλο μας είτε το πορτραίτο του, είτε ολόσωμη απεικόνιση.
• Φωτογραφίσαμε τους φίλους μας και μάθαμε τη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων (ψηφιακή φωτογραφική μηχανή και κινητό τηλέφωνο) καθώς και τα πλάνα (κοντινό, μεσαίο, μακρινό).
• Μετρήσαμε τις παλάμες μας και τις πατούσες μας.
• Διακρίναμε τα διαφορετικά μαλλιά, μάτια, ύψος και βάρος των παιδιών της τάξης μας.
• Δημιουργήσαμε το δικό μας παραμύθι «Η τίγρης και γάτα» και το παρουσιάσαμε με power point.

Τέλος καταφέραμε να γίνει η τάξη μας αφορμή για να ξεκινήσει ένας διαπολιτισμικός διάλογος στο σχολείο μας. Να γίνει γέφυρα ενωτική που θα σέβεται και θα συνενώνει αρμονικά το μοναδικό, το ξεχωριστό και το διαφορετικό.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• 1. Ο βάτραχος και ο ξένος-Μ. Βελθουις- Πατάκη
• 2. Το ζωντανό ρομπότ-Ν. Σακκά Νικολακοπούλου-Πατάκη
• 3. Δεν πειράζει να είσαι διαφορετικός-Τ. Παρ-Μεταίχμιο
• 4. Ο Ελμέρ-Ν. Μακ Κι- Πατάκη
• 5. Φίλοι? …φως φανάρι-Φ. Αλεξοπούλου Πετράκη-Παπαδόπουλος
• 6. Ο μυτόγκας-Ε. Καμαράτου Γιαλλούση-Ψυχογιός
• 7. Ο Τριγωνοψαρούλης- Β. Ηλιόπουλος-Πατάκη
• 8. Ο Τριγωνοψαρούλης, ο Μαυρολέπιας και ο τελευταίος ιππόκαμπος-Β. Ηλιόπουλος-Πατάκη
• 9. Η Τίγρης και η διαφορετικότητα-J. Moran / J. Gaban- Susaeta
• 10. Ο πράσινος λύκος- R. Gouichoux- Παπαδόπουλος
• 11. Το παιδί μπλα-μπλα-μπλα-Ε. Μουλάκη-Κέδρος
• 12. Η χώρα με τους παράξενους ανθρώπους-Ν. Ανδρικόπουλος-Καλέντης
• 13. Ο μαυρος κότσυφας και ο άσπρος γλάρος- Κ. Κρόουθερ-Σύγχρονοι Ορίζοντες.
• 14. Η Λελέκα σηκώνει κεφάλι-Α.Αρματάς/ Φ.Ασσιρέλι-Πατάκη
• 15. Αγόρια και κορίτσια του κόσμου-Κέδρος
• 16. Η Μίλι, η Μόλι και ο Άλφ-G. Pittar-Σαββάλας
• 17. Η Μπουμπού και Μπαμπαλού-Β. Παπαγιάννη-ΕΚΠΑ
• 18. Η λευκή και μαύρη σοκολάτα-Λ. Χρηστίδη-Ανεμόμυλος
• 19. Ο Ακανθούλης-Β.Παπαγιάννη- ΕΚΠΑ
• 20. Στο πανηγύρι των πουλιών-Α.Μπίνιου-Πατάκη
• 21. Ο Αρκούδος Αρθούρος-Ν. Ανδρικόπουλος- Παπαδόπουλος
• 22. Δυο παπούτσια με καρότσι-Ν. Ανδρικόπουλος-Ελληνικά Γράμμματα
• 23. Ο βάτραχος είναι βάτραχος-Μ. Βελθουις- Πατάκη
• 24. Ο μαγικός περίπατος των παπουτσιων Τάκη και Σάκη- Χ. Μπουλώτης-Άγκυρα
• 25. Άλλα τα μάτια της μαιμούς κι άλλα της κουκουβάγιας- Σ. Μαντούβαλου- Πατάκη
• 26. Η παραολυμπιάδα της χαράς-Β. Παπαγιάννη- ΕΚΠΑ
• 27. Μια τίγρη φοβερή, φοβερή και τρομερή- Μ. Κριεζή- Άμμος
• 28. Ο τριγωνοψαρούλης στο κόσμο των παράξενων ψαριών- Β. Ηλιόπουλος-Πατάκη
• 29. Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων- Ζέη/ Ζαραμπόυκα- Κέδρος
• 30. Μίλα μη φοβάσαι-Ε.Δικαίου, Β.Ηλιόπουλος, Τ.Τασάκου-Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
• 31. Καλως ήρθες καρακάξα- Κ.Μάγος- Καλειδοσκόπιο

Παρατίθενται ενδεικτικές φωτογραφίες των δράσεων που υλοποιήθηκαν.